Ospa

Ten artykuł jest częścią serii "Choroby ryb akwariowych".

Ospa to chyba najpopularniejsza choroba spotykana u ryb akwariowych, jednak stosunkowo łatwa do wyleczenia, jeśli w porę zainterweniujemy. Wywołuje ją pasożyt - orzęsek -  który jest widoczny na całym ciele ryby. Widzimy to w postaci charakterystycznych białych kropek na całym ciele. Naszą uwagę powinien też zwrócić szybki oddech, czy ocieranie o różne przedmioty w akwarium. Leczenie należy podjąć jak najszybciej po wystąpieniu wysypki. 

Czynniki sprzyjające rozwojowi choroby:

• Gwałtowne spadki temperatury (np. podczas transportu ryb przy niskich temperaturach na dworze).
• Nieregularne podmiany wody.
• Wahania pH.
• Zmniejszone stężenie tlenu w wodzie.
• Stres związany z transportem.
• Nadmierne zagęszczenie ryb.
• Słabej jakości karma.
• Fatalne warunki sanitarne panujące w akwarium.

Objawy:

Faza pierwsza (poprzedzająca wysypkę):

• Złożone płetwy.
• Ocieranie się o przedmioty.
• Nie pobieranie pokarmów.
• Częste stanie w miejscu, wykonując kołyszące ruchy.
• Płochliwość i apatia.
• Ryby przebywają przy źródłach ciepła (np. grzałka) i pod strumieniem wody (np. wylot filtra). 
• Często również przyśpieszony oddech.

Faza druga (końcowy okres choroby) -na ciele ryby pojawiają się mlecznobiałe kropki wielkości 0,2 – 1 mm. Warto pamiętać, że nie każde „kropki” na ciele ryby muszą oznaczać ospę. Należy najpierw sprawdzić, czy nie są to po prostu ziarenka piasku, bąbelki, itp.

Leczenie:

W osobnym zbiorniku :

Nie dajemy podłoża i roślin, wodę bardzo dobrze napowietrzamy, ryb nie karmimy. Zbiornik ogólny należy pozostawić bez ryb na ok. 10 dni, bez napowietrzania (pasożyt jest wrażliwy na brak tlenu), z wydajną filtracją. Leczymy wszystkie ryby, także te, które jeszcze nie mają objawów. Podajemy leki według zaleceń producenta.

Zbiornik leczniczy - minimum 28-29*C, a najlepiej 33*C. Weźmy pod uwagę to, że nie wszystkie ryby przeżyją taką temperaturę.

Zbiornik ogólny - temp. podwyższamy do 33-35*C (uwaga na rośliny i skorupiaki – mogą nie przetrzymać tej ciepłoty)

 Leki:

• FMC ZOOLEK, CMF (MFC) TROPICAL, Costapur SERY.
• Zieleń malachitowa.
• Błękit metylenowy.
• Sól kuchenna NIEJODOWANA (lub himalajska).

W zbiorniku ogólnym:

1 metoda: kuracja powinna trwać ok. 2-3 tygodnie, podajemy leki według zaleceń producenta, temperatura: 28-29*C.

2 metoda (ryzykowna – ryby i rośliny mogą nie przetrzymać): podnosimy temperaturę do 32-33*C, dodajemy soli akwarystycznej 1g/1L wody, pasożyt ginie w ciągu kilku godzin. Należy pamiętać, że metodę tą można zastosować jedynie u ryb tolerujących wysoką temperaturę i tolerujących sól (przykładowo zbrojniki mogą snąć nawet od małej dawki).

3 metoda-kąpiele krótkotrwałe w soli: dodajemy łyżeczkę soli do litrowego pojemnika, zalewamy wodą z akwarium, mieszamy i wpuszczasz do tego rybkę na około 15 minut. Robimy tak raz na dzień, przy czym codziennie można zwiększyć czas o 5 minut aż do pół godziny. Po kąpieli rybkę wpuszczamy do akwarium i uzupełniamy akwarium wodą kranową lub ze zdrowego akwarium. Po upłynięciu dwóch/trzech dni bez zmian lub z pogorszeniem stanu równolegle stosujemy leczenie chemiczne (metoda 1).

Należy pamiętać o stopniowym podnoszeniu temperatury - 2 stopnie co 2 dni jest dość rozsądne, przy opuszczaniu też.

Po zakończeniu leczenia podmieniamy 50% wody w akwarium. Można zastosować węgiel aktywny w celu usunięcia resztek leków. W przypadku stosowania soli do leczenia codziennie wymieniamy 20% wody na świeżą, przez kilka dni, w celu usunięcia jej z akwarium.

Zapobieganie:

Istnieje teoria, że zarodki pasożyta są ciągle obecne w naszych zbiornikach, jednak dopiero spadek odporności ryb powoduje, że choroba atakuje naszych podopiecznych. Z tego względu należy bezwzględnie dbać o dobre warunki w akwariach i stosować kwarantannę nowo nabytych ryb, roślin i ślimaków. W myśl zasady „lepiej zapobiegać, niż leczyć” warto unikać czynników, które wpływają na spadek odporności naszych ryb, narażając je tym samym na atak pasożyta. Akwaria z wysoką temperaturą bardzo rzadko mają problemy z ospą.

---------------------------------------------------------------------

Źródła:
http://www.zoo-mar.pl/porady-akwarystyczne/ospa-rybia/
http://www.domowe-akwarium.pl/akwarium/choroby-ryb

---------------------------------------------------------------------

A czy Wy macie lub mieliście styczność z tą chorobą? Może udało Wam się znaleźć inne sposoby jej leczenia? Czekamy na komentarze i zapraszamy do dyskusji!